Müzikte Gam Nedir ?
Müzikte gam nedir konusu, hangi enstrümanı çalıyor, hangi şarkıyı söylüyorsanız, hepsi için geçerlidir. Müziğin temelidir. Piano tuşları üzerinden örnek vereceğim ki anlamanız çok kolay olacaktır.
Çocukluğumuzdan beri öğretilen Do notasından başlayıp do, re, mi… do şeklinde söylediğimiz bu diziliş aslında Do majör (C) gamıdır. Gamı iyi anlayabilmeniz için diyez ve bemol, yarım ve tam seslerin ne olduğunu billmeniz gerekir ama merak etmeyin bunlar 2 dakikada öğrenebileceğiniz bilgilerdir.
Yarım ses ve Tam ses konusuna hemen açıklık getirelim.
- Pianoya baktığımızda Mi – Fa ve Si – Do notaları arasında siyah tuşların olmadığını görürüz.
- Mi – Fa ve Sİ – Do notaları birbirlerine yarım ses mesafededir.
- Diğer tüm notalar Tam ses aralığındadır.
Tam Ses Aralığı olan notalara birkaç örnek
- Do – Re
- Re – Mi
- Fa -Sol
- Sol- La
- La – Si
Peki hepsi bu kadar mı ? yukarıda yazdığım tüm notaların arasında bir nota daha bulunmaktadır. Bu notaların iki ismi bulunur, kendisinden önce geliyorsa diyez (#), sonra geliyorsa bemol (b) olarak söylenir. Diyez ve Bemol videosunu izleyip 2 dk. içerisinde öğrenebilirsiniz.
Diyez ve Bemol Nedir
- Do – Do# veya Reb – Re
- Re – Re# veya Mib – Mi
- Fa – Fa# veya Solb – Sol
- Sol – Sol# veya Lab – La
- La – La# veya Sib – Si
gördüğünüz gibi her iki notanın arasında isimleri farklı şekilde ifade edilen notalar bulunmaktadır. İki ismi olan bu notaların sadece bir ismini kullanmayı tercih ederiz, peki nedir bunlar ?
- Do diyez – C#
- Mi bemol – Eb
- Fa diyez – F#
- Sol diyez – G#
- Si bemol – Bb
En başta size piano demiştim ya, işte bu notalar oradaki siyah tuşlardır. İki farklı adı olmasına rağmen yukarıda belirttiğim şekilde kullanılır. Hem nota hemde akor olarak her yerde bu şekilde rastlayacaksınız.
Aralarında Tam ses aralık olan notalara, # ve b olan notalardan örnek verelim.
- Do# – Re#
- Re# – Fa
- Fa# – Sol#
- Sol# – Sib
- Sib – Do#
* bunları anlamadıysanız lütfen diyez ve bemol videosunu izleyiniz.
böyle bakıldığında, eğer hiç fikir sahibi değilseniz çok karmaşık gelecektir ama inanın aslında çok kolaydır.
Yarım Ses için Sorular
- Fa – ?
- Sol# -?
- Do# – ?
- Mib – ?
Tam Ses için Sorular
- Mi – ?
- Sib – ?
- Mib – ?
- Sol – ?
Müzikte Gam Nedir ? sorusu ile başladık ama izahına gelene kadar, birtakım bilgileri almanız gerekti, Yukarıda anlattıklarımı eğer tam olarak anladıysanız, şimdi Gam konusuna giriş yapalım.
Temel olarak Majör Gam ve Minör Gam olarak ikiye ayrılır, C yani Do majör gamından yüzeysel olarak bahsetmiştim, Majör gamından Do majore ait bir örnekti ve onun üzerinden devam edelim ama önce şunu da belirtmek isterim.
Gam hakkında kısa bir açıklama
Gam, arka arkaya hangi notalara basmamız gerektiğini anlatır, bir nevi yoldur ve her gam birbirinden farklı yol izler ama merak etmeyin, anlamak için bunun da kestirme bir yolu var.
- Tam ses aralık = T
- Yarım ses aralık = Y * harfleri ile göstereceğim.
Major Gam Formülü
2T – 1Y – 3T – 1Y
Do Major Gamı için förmülü uygulayalım, 2 tam, 1 yarım, 3 tam, 1 yarım – alt alta yazalım.
- 1T – Do – Re
- 1T – Re – Mi
- 1Y – Mi – Fa
- 1T – Fa – Sol
- 1T – Sol – La
- 1T – La – Si
- 1Y – Si – Do
Do, Re , Mi ,Fa, Sol, La, Si, Do Do majör gam dizisini formüle göre yazmış olduk.
Re Major Gamı
- 1T – Re – Mi
- 1T – Mi – Fa#
- 1Y – Fa# – Sol
- 1T – Sol – La
- 1T – La – Si
- 1T – Si – Do#
- 1Y – Do# – Re
Re, Mi, Fa#, Sol, La, Si, Do Re majör gam dizisi bu şekilde olacaktır.
12 nota olduğundan, 12 farklı Majör Gamı bulunmaktadır, C ve D gamları yukarıdaki gibidir.
Minör Gam Formülü
1T – 1Y – 2T – 1Y – 2T
Do Minör Gamı bu formüle göre, şöyle olacaktır.
- 1T – Do – Re
- 1Y – Re – Mib
- 1T – Mib – Fa
- 1T – Fa – Sol
- 1Y – Sol – Sol#
- 1T – Sol# – Sib
- 1T – Sib – Do
Do, Re, Mib, Fa, Sol, Sol#, Sib, Do – Do Minör Gam dizisidir.
Re Minör Gamı ise,
- 1T – Re – Mi
- 1Y – Mi – Fa
- 1T – Fa – Sol
- 1T – Sol – La
- 1Y- La – Sib
- 1T – Sib – Do
- 1T – Do – Re
Re, Mi, Fa, Sol, La, Sib, Do, Re – Re Minör Gam dizisini oluşturur.
Minör gamı da, 12 farklı nota olduğundan bu yönde çeşitlidir. Müzikte Gam Nedir ? konusunu örneklerle açıklamaya çalıştım.
Müzikte Ton Nedir ?
Artık çok kolay anlayabileceğiniz bir soru oldu, majör ya da minör gamı ya da birazdan bahsedeceğim diğer gamlar olsun hiç fark etmez, diyelim ki ( C ) yani Do majör gamından bir şarkı söylüyorsunuz, Kök ses dediğimiz şey burada Do notasıdır ve şarkınız Do majör tonundadır, ardından gelen gamdaki tüm aralıkları da temsil etmektedir. Tonu, Do majör bir şarkıyı Do dahil, 12 farklı notadan yani 12 farklı tondan çalabilirsiniz. İşte buna ton diyoruz.
Sahneye birisini davet edersiniz, eşlik etmek için hangi tondan söylüyorsunuz dersiniz, o da size Re minör ya da Mi minör gibi bir tondan çalmanızı söyler. Şarkının Minör mü yoksa majör mü olduğunu bilirsiniz, o kişi size Fa ya sol de diyebilir. Bir şarkıyı farklı tonlardan çalabilmek usta işidir.
- Armonik Minör Gamı
- Melodik Minör Gamı
- Pentatonik Gam
Modlar
- Ionian
- Dorian
- Phyrgian
- Lydian
- Mixolydian
- Aeolion
- Locrian
Modlar ile ilgili çok detaylı anlatımlara girmiyorum, gerçekten harika açıklanmış içerikleri google’dan Müzikte Mod Nedir ? şeklinde aratıp ulaşabilirsiniz.
Gitarda ya da diğer tüm enstrümanlarda solo çalabilmek için majör ve minör gamları bilmeniz gerekir, bunları bilmiyorum ama solo çalıyorum diyorsanız, bu kurallara göre çalıyorsunuz demektir. Ezbere birçok şarkı çalmak mümkündür ama işin temeli budur. Eğer başından buraya kadar okuduysanız, müzik konusunda ciddi bir ilerleme kaydettiğinizi sevinerek belirtmek isterim. Müzik hayatınızda başarılar dilerim, müzisyen camiasına hoş geldiniz. Nihayetinde hepiniz geleceğin çok kıymetli müzisyenlerisiniz.
