Müzikte Koma Nedir ?

Müzikte Koma Nedir ?

 Müzikte koma nedir sorusuna dilerseniz önce, komanın tanımı ile açıklık getirelim.

Koma, ardışık iki nota arasındaki mesafenin bölünmüş birimlerine denir, peki bu ne demek ?

Cetvel düşünün, 1 ve 2 cm. arasında 10 ayrı birim bulunur, 1,2,- 1,5- 1,9 gibi sayılar vardır, işte müzikte koma da bundan farklı değildir,  tam ses değeri arasında 9 birim bulunur her birime koma denir, aynı cm örneğindeki gibi.

Örneğin;

Do ve Re notaları Tam sestir ve 9 komadan oluşur, Re ile Mi arasındaki mesafe de Tam sestir, yani aralarında 9 koma bulunmaktadır, Do ile Re arasında bulunan nota ise Do diyez yada diğer adı ile Re bemol notasıdır, bu iki notanın tam ortasında olduğundan 4,5 komaya denk gelir. Müzikte koma nedir diye merak ettiğiniz konuya daha da açıklık getirelim isterseniz.

Bu örnek birçok batı enstrümanları ve Batı Müziği için geçerlidir.

Batı Müziğinde Koma

Bütün yarım sesler arasında 4,5 koma bulunmaktadır, Mi ile Fa ve Si ile Do  notaları yarım sestir ve aralarındaki mesafe 4,5 komadır başka bir aralık yoktur, bunu neden söylüyorum gelin Türk Sanat Müziğini incelediğimizde net bir şekilde anlayacaksınız.

Türk Sanat Müziğinde koma tam ses mesafesi 9 koma olması şartının aynı kalması dışında, batı müziğine göre çok farklıdır ve makamlara göre de farklı komalar alır, batı müziğindeki 4,5 koma dışında 1 koma değerinde basılan notalar da içermektedir, şarkının makamına göre alması gereken komalar belirlidir, kanun çalan kişinin devamlı sağ eli ile mandalları değiştirdiğini görürüz işte bu çaldığı şarkının makamına göre olması gereken komaları ayarlaması demektir.

Türk Sanat Müziği Komaları

Koma Ses Aralığı: Bir birime koma dediğimiz için, 1 koma’dır. Simge F harfidir.
Eksik Bakiye Ses Aralığı: 3 koma’dır. Simge E harfidir.
Bakiye Ses Aralığı: 4 koma’dır. Simge B harfidir.
Küçük Mücennep Ses Aralığı: 5 koma’dır. Simge S harfidir.
Büyük Mücennep Ses Aralığı: 8 koma’dır. Simge K harfidir.
Tanini Ses Aralığı: 9 koma’dır. Simge T harfidir.
Artık İkili Ses Aralığı: 12 veya 13 koma’dır. Simgeleri A12 ya da A13 harfleridir.

Türk Sanat Müziğinin ne kadar geniş bir bilgi gerektirdiğini, batı müziğinden burada nasıl ayrıldığını hemen görebilirsiniz, TSM icra edebilmek için perdesi olmayan enstrümanlar gereklidir, koma sesleri de barındıran perdeli sazlar da ayrıca bulunmaktadır, gitardaki perdeler, keman ve yaylı sazlarda yoktur o yüzden Tsm için son derece uygundur, aynı kemanı batı müziğinde batı armonisi düzenine göre çalmak gerekirken, Tsm için yukarıdaki makam kurallarına göre çalmak gerekir, yani batı müziğinde virtüoz olmuş birisi eğer Tsm hakkında bir şey bilmiyorsa  her şeye sıfırdan başlaması gerekecektir. Tsm icrasında Ud çok önemli sazlardan biridir ve perdesiz sazlar grubunda yer alır. Kanun da aynı şekilde mükemmel uyum sağlamaktadır, yanda bulunan mandallar sayesinde üstadlar komaları makama göre bir çırpıda ayarlarlar ve bu aslında inanılmaz bir bilgi birikimi gerektirir.

Türk Halk Müziğinde Koma

Bu konuya değinmeden tabi ki olmazdı, özellikle bağlamanın başrol oynadığı halk müziğinde de koma konusu aynı Tsm de açıklandığı gibidir, burada önemli olan makamlardır, hicaz, nihavend, hüzzam, saba gibi her makamın kendine özel bir gam düzeni ve her notanın koma değerleri farklıdır, Tsm makamları o kadar çeşitlidir ki, var olan tüm şarkılar mutlaka bir makama denk gelecektir, o sebepten Türk Sanat Müziğinde yer alan komalar aynı şekilde Türk Halk Müziğinde de olduğu gibi kullanılmaktadır.

Türk Sanat Müziği Makamları ve Her makama ait şarkı listesi için tıklayınız.  

Koma konusunda merak ettiğiniz ya da eklemek istediğiniz fikirleriniz varsa, lütfen katkıda bulunmak için yorum bölümüne yazınız. Umarım açıklayıcı olmuştur, lütfen ayrıca puan vererek değerlendiriniz.

 Tunayt